PHẨM BẤT KHẢ TƯ NGHÌ
Bấy giờ Xá-lợi-phất thấy trong phòng chẳng có giường ngồi mà nghĩ rằng : Các Bồ-tát và Chúng Đại Đệ-tử sẽ ngồi đâu ?
Duy-ma-cật biết ý liền nói với Xá-lợi-phất rằng : Thế nào, Nhơn-giả vì Pháp đến hay vì giường ngồi mà đến.
Xá-lợi-phất đáp : Tôi vì Pháp đến chớ chẳng vì giường ngồi.
Duy-ma-cật nói : Xá-lợi-phất ! Kẻ cầu Pháp thân mạng còn chẳng tiếc, huống là giường ngồi. Kẻ cầu Pháp chẳng cầu nơi ngũ Uẩn, lục Nhập, thập bát Giới, cũng chẳng cầu nơi Dục-giới, Sắc-giới, Vô-sắc-giới. Xá-lợi-phất ! Kẻ cầu Pháp chẳng chấp cầu Phật, cầu Pháp, cầu Tăng. Kẻ cầu Pháp chẳng cầu nơi Khổ, Tập, Diệt, Đạo. Tại sao ? Pháp chẳng hý luận, nếu ta nói thấy khổ phải đoạn Tập, chứng Diệt, tu Đạo, ấy là hý-luận, chẳng phải cầu Pháp.
Xá-lợi-phất ! Pháp gọi Tịch-diệt, nếu hành nơi sanh diệt là cầu sanh diệt, chẳng phải cầu Pháp. Pháp gọi là Vô-nhiễm, nếu nhiễm nơi pháp cho đến Niết-bàn, ấy là nhiễm đắm, chẳng phải cầu Pháp. Pháp chẳng chỗ hành, nếu hành nơi pháp, ấy là chỗ hành, chẳng phải cầu Pháp. Pháp chẳng thủ xả, nếu thủ xả pháp, ấy là thủ xả, chẳng phải cầu Pháp. Pháp chẳng xứ sở, nếu chấp xứ sở, ấy là chấp xứ sở, chẳng phải cầu Pháp. Pháp gọi Vô-tướng, nếu nhận biết theo tướng, ấy là cầu tướng, chẳng phải cầu Pháp. Pháp chẳng thể trụ, nếu trụ nơi pháp, ấy là trụ pháp, chẳng phải cầu Pháp. Pháp chẳng thể Kiến Văn Giác Tri, nếu hành Kiến Văn Giác Tri, ấy là Kiến Văn Giác Tri, chẳng phải cầu Pháp. Pháp gọi Vô-vi, nếu hành hữu vi, chẳng phải cầu Pháp. Như thế, Xá-lợi-phất ! Kẻ cầu Pháp, đối với tất cả pháp nên Vô-sở-cầu.
Khi Ngài nói lời ấy rồi, năm trăm Thiên-tử nơi các pháp được Pháp-nhãn-tịnh.
Bấy giờ, Duy-ma-cật hỏi Văn-thù rằng :
- Nhơn-giả đã dạo qua vô lượng muôn ngàn ức A-tăng-kỳ cõi Phật, thấy cõi nào có tòa sư tử được thành tựu công đức vi diệu nhất ?
Văn-thù nói :
- Cư-sĩ ! Bên phương Ðông cách đây ba mươi sáu Hằng-sa Quốc-độ, có thế giới gọi là Tu-di Tướng, hiện nay có Phật hiệu là Tu-di-đăng-vương. Thân Phật ấy cao tám muơi bốn ngàn do-tuần, tòa sư tử cũng cao như thế, trang nghiêm hạng nhất.
Duy-ma-cật nghe xong liền hiện Thần-thông. Tức thì Ðức Phật ấy điều khiển ba mươi hai ngàn tòa sư tử cao rộng trang nghiêm, đến trong phòng Duy-ma-cật. Các Bồ-tát, Đại-đệ-tử và Thích-phạn Tứ-thiên-vương, v.v... đều thấy việc xưa nay chưa từng thấy. Phòng nhỏ này dung nạp ba mươi hai ngàn tòa sư tử cao rộng như thế, mà chẳng thấy ngăn ngại, nơi thành Tỳ-da-ly, cho đến cõi Ta-bà, bốn thiên hạ cũng chẳng thấy chật hẹp, tất cả trạng thái đều y như cũ.
Khi ấy Duy-ma-cật mời Văn-thù và các Bồ-tát thượng nhơn an tọa. Những Bồ-tát đắc thần thông liền biến hình cao bằng tòa sư tử và lên ngồi. Nhưng các Sơ-tâm Bồ-tát và các Đại-đệ-tử vì chưa được thần thông tự tại, đều chẳng thể lên ngồi.
Kế đó, Duy-ma-cật mời Xá-lợi-phất an tọa. Xá-lợi-phất nói :
- Thưa Cư-sĩ ! Tòa này cao rộng quá, tôi chẳng thể lên được.
Duy-ma-cật nói :
- Xá-lợi-phất ! Hãy đảnh lễ Tu-di-đăng-vương Như-lai thì mới ngồi được.
Nghe vậy, các Sơ-tâm Bồ-tát và Đại-đệ-tử đầu đảnh lễ Tu-di-đăng-vương Như-lai, liền ngồi được trên tòa sư tử.
Xá-lợi-phất nói :
- Thưa Cư-sĩ ! Thật chưa từng có. Phòng nhỏ này dung nạp các tòa cao rộng như thế, mà nơi thành Tỳ-da-ly chẳng thấy ngăn ngại, các thôn quê, thành phố, trong cõi Ta-bà và cung điện của chư Thiên, Long-vương, Quỷ-thần nơi tứ thiên hạ cũng chẳng thấy chật hẹp.
Duy-ma-cật nói :
- Xá-lợi-phất ! Chư Phật Bồ-tát có Pháp-môn giải thoát gọi là Bất-khả-tư-nghì. Nếu Bồ-tát trụ pháp giải thoát đó, đem núi Tu-di cao rộng để trong hạt cải mà chẳng thêm bớt, tướng chúa núi Tu-di vẫn như cũ. Tứ-thiên-vương và Ðao-lợi-chư-thiên cũng chẳng hay biết mình đã vào đó, chỉ có người đáng độ mới thấy núi Tu-di vào trong hạt cải thôi, ấy gọi là Pháp-môn Giải-thoát-bất-khả-tư-nghì.
Lại nữa, Bồ-tát đem nước của bốn biển lớn để vào một lỗ chân lông mà các loài thủy tộc như : cá, rùa, tôm, cua, v.v... chẳng bị khuấy động, tánh biển vẫn y như cũ. Các loài Rồng, Quỷ-thần, A-tu-la, v.v... cũng chẳng hay biết mình đã vào đó, đối với những chúng sanh ấy cũng chẳng bị khuấy động.
Xá-lợi-phất ! Bồ-tát trụ nơi Giải-thoát-bất-khả-tư-nghì, rút lấy Đại-thiên-thế-giới, như lấy đồ gốm để trong bàn tay phải, quăng ra ngoài Hằng-sa thế giới, rồi đem trở lại chỗ cũ mà chúng sanh ở trong đó chẳng hay biết mình bị di chuyển qua lại từ xa, tướng thế giới này cũng vẫn y như cũ.
Xá-lợi-phất ! Hoặc có chúng sanh đáng độ, mà ham trụ lâu nơi thế gian, thì Bồ-tát biến hiện bảy ngày dài như một kiếp, khiến chúng sanh kia tưởng là một kiếp. Hoặc có chúng sanh đáng độ mà chẳng ham trụ lâu thì Bồ-tát rút một kiếp lại thành bảy ngày, khiến chúng sanh ấy tưởng là bảy ngày.
Xá-lợi-phất ! Bồ-tát trụ nơi Giải-thoát-bất-khả-tư-nghì, đem sự nghiệp trang nghiêm của tất cả cõi Phật gom trong một Quốc-độ để thị hiện cho chúng sanh biết. Lại nữa, Bồ-tát ấy đem chúng sanh trong tất cả cõi Phật, để trên bàn tay phải bay khắp mười phương thế giới, bày ra cho ai cũng thấy mà chỗ ở vẫn như cũ, chẳng bị lay động.
Xá-lợi-phất ! Những đồ cúng dường chư Phật của mười phương chúng sanh, Bồ-tát khiến đều hiện nơi một lỗ chân lông cho ai cũng được nhìn thấy, khiến tất cả nhật nguyệt tinh tú trong cõi mười phương cùng hiện nơi một lỗ chân lông cho tất cả đều thấy.
Xá-lợi-phất ! Tất cả khắp mười phương thế giới, Bồ-tát hút vào trong miệng mà thân hình chẳng thêm bớt, cây cối cũng chẳng gãy ngã. Khi kiếp hỏa cháy tan cõi mười phương, Bồ-tát đem kiếp hỏa ấy để trong bụng, hỏa đang cháy mà bụng chẳng bị thương tổn. Bồ-tát từ Hằng-sa thế giới nơi phương dưới, đem một cõi Phật đưa lên phương trên, đi qua Hằng-sa thế giới như cầm mũi kim ghim một lá táo mà tất cả chúng sanh trong đó chẳng thấy khuấy động.
Xá-lợi-phất ! Bồ-tát trụ nơi Giải-thoát-bất-khả-tư-nghì, dùng thần thông hiện làm thân Phật, hoặc hiện thân Duyên-giác, hoặc hiện thân Thanh-văn, hoặc hiện thân Ðế-thích, hoặc hiện thân Phạm-vương, hoặc hiện thân Vua-chúa thế gian, hoặc hiện thân Chuyển-luân-thánh-vương. Lại khiến tất cả âm thanh lớn nhỏ trong mười phương thế giới đều biến thành âm thanh của Phật, diễn ra các tiếng vô thường, khổ, không và vô ngã, v.v... cho đến mỗi mỗi pháp của mười phương chư Phật sở thuyết đều ở trong đó, ai cũng được nghe.
Xá-lợi-phất ! Nay Ta lược thuyết năng lực của Bồ-tát Giải-thoát-bất-khả-tư-nghì như thế, nếu nói rộng ra thì cùng kiếp cũng chẳng hết.
Khi đó, Ðại-ca-diếp nghe nói Pháp-môn Giải-thoát-bất-khả-tư-nghì của Bồ-tát, tán thán việc chưa từng có, lại nói với Xá-lợi-phất rằng :
- Ví như có người hiện nhiều sắc tướng trước mặt người mù. Những tướng ấy đều chẳng phải sở thấy của họ. Tất cả hàng Thanh-văn Duyên-giác nghe Pháp-môn Giải-thoát-bất-khả-tư-nghì này, cũng chẳng thể hiểu biết như thế. Nếu người trí được nghe thì có ai mà chẳng phát tâm Vô-thượng Bồ-đề. Tại sao chúng ta tuyệt hẳn giống Phật nơi Đại-thừa nầy như hạt giống thúi mục ? Vậy tất cả hàng Thanh-văn nghe Pháp-môn này đều nên khóc to và tiếng khóc ấy vang cả Đại-thiên-thế-giới. Tất cả Bồ-tát lại nên vui mừng mà thọ lãnh Pháp này. Nếu có Bồ-tát tín giải Pháp-môn này, tất cả bọn Ma muốn khuấy phá cũng chẳng làm gì được.
Ðại-ca-diếp nói lời này rồi, có ba mươi hai ngàn Thiên-tử phát tâm Vô Thượng Chánh Ðẳng Chánh Giác.
Bấy giờ Duy-ma-cật nói với Ðại-ca-diếp rằng :
- Nhơn giả ! Các vị làm Ma-vương trong mười phương vô lượng A-tăng-kỳ thế giới, đa số là Bồ-tát trụ nơi Giải-thoát-bất-khả-tư-nghì, vì dùng phương tiện để giáo hóa chúng sanh nên thị hiện làm Ma-vương.
Ca-diếp ! Mười phương vô lượng Sơ-tâm Bồ-tát đôi khi có người đến xin tay, chân, tai, mũi, đầu, mắt, xương, thịt, tủy não, nhà cửa, vợ con, quyến thuộc, xe cộ, trâu ngựa, vàng bạc, thất bửu, cho đến quần áo, thức ăn, v.v... Những kẻ ăn xin như thế, đa số là Bồ-tát trụ nơi Giải-thoát-bất-khả-tư-nghì, dùng phương tiện để thử thách, khiến lòng tin họ vững chắc. Tại sao ? Bồ-tát trụ nơi Giải-thoát-bất-khả-tư-nghì mới có oai đức hành sự bức ngặt như thế, để chỉ bày cho chúng sanh những việc khó làm. Nếu là phàm phu hạ liệt thì chẳng có sức mạnh thần diệu để bức ngặt những Sơ-tâm Bồ-tát như thế. Ví như sự đá đạp của long tượng, chẳng phải con lừa có thể làm được. Ấy gọi là cửa trí huệ phương tiện của Bồ-tát trụ nơi Giải-thoát-bất-khả-tư-nghì.
>> Phẩm Quán chúng sanh.